2022ko apirilaren amaieran, komunikabideek jakinarazi zuten Ertzaintza ikertzen ari zela 2021az geroztik Bilbon ustez gertatutako hainbat delitu. Zehazki, bizitzaren aurkako ustezko zazpi delitu – tenkatuak eta burutuak – eta ondarearen aurkako ondorengo delituak ziren, ustez pertsona berak LGBTIQ+ kolektiboko gizonen aurka egindakoak, haiekin harremanetan jartzeko aplikazioen bidez.

Bizirik atera ziren bi pertsonen testigantza, adierazitako profilarekin bat zetozenak, funtsezkoa izan zen ikerketan aurrera egiteko. Biek adierazi zuten “mataleon maniobraren” bidez egindako asfixia-saiakerak jasan zituztela, baina teknika horrek ez du lesio objektibagarririk uzten. Kontakizun horiek, beste ebidentzia batzuekin batera, ordura arte naturaltzat jotako heriotzetan kriminalitatea egon zitekeenaren arrazoizko zantzuak izan ziren.

GEHITU Euskal Herriko lesbiana, gay, bisexual, trans eta intersexualen elkarteak herri-akusazio gisa aritzea erabaki zuen, prozedura judizialaren esparruan, gertakariak argitzen, justizia bilatzen eta biktimei erreparazioa ematen laguntzeko. Ondorioz, esku hartu zuen artxibatutako bost kausa berriro irekitzeko eta ikerketa-ildo berri bat garatzeko. Elkartearen ikuspegitik, funtsezkoa zen LGBTIQ+ ikuspegi inklusiboa ematea eta akusatuaren jokabideen balio-galera eta osagai homofoboa edo bifoboa kontuan hartzea horiek ikertzean, epaitzean eta zigortzean.

Kausa horiei heltzean, ondorioztatzen da Justizia Administrazioa praxi irregular bat gertatzen ari dela, oinarrizko eskubideak ukatzen dituena. Zuzenbide Fakultateko Justizia Sozialaren Klinika Juridikoaren esparruan ikerketa-lan honetan aztertzen dira eskubide horiek. Eragile juridikoen jarduera horrek bigarren mailako biktimizazioa eragin du biktimengan eta haien senideengan.

Hori dela eta, azterlanaren helburu nagusia bikoitza da: orain arte hautemandako akatsak identifikatzea eta aztertzea — kontuan hartuta kausak oraindik irekita daudela eta bakoitza bere aldetik ebatziko direla, prozedura bakar baten bidez ebatzi beharrean —, eta Justizia Administrazioak eragindako bigarren mailako biktimizazioan duen erantzukizuna nabarmentzea. Biktimek esaten dute sistema judizialarekin duten harremana esperientzia etsigarria, hutsala eta etsigarria dela, eta ez zaiela aukerarik eman beren premiak, iritziak, sentimenduak eta kezkak adierazteko.

Horrexegatik, Euskal LGBTIAQ+ Behatokia elkarte-federazioak ekimen komunitario eta errestauratibo bat abiarazi zuen, Kriminologiaren Euskal Institutuko justizia errestauratiboaren teoria eta praktikaren laborategiko bi profesionalen lankidetza altruista ordainezinarekin.

Labur esateko, neutrala izan beharrean, sistema judizialak indarkeria instituzionala edo orientazio afektibo-sexualean oinarritutako diskriminazioa betikotu dezake rol tradizionalak finkatzen dituzten, egiturazko desberdintasunei jaramonik egiten ez dieten edo berdintasun substantiboa bermatzeko neurri eraginkorrik ez duten erabakien bidez. Praktika judizialean hobetu beharreko eremuak identifikatu behar dira, behin antolatuta, biktimek eta gizarteak beren erakundeetan duten konfiantza berrezartzeko. LGBTIAQ+ elkarteak ezin gara kanpoan geratu. Horrelako egoerak errepika ez daitezen lagundu behar dugu.

Ikerketa hau Jokin Marín Astralagak egin du bikaintasunez, Zuzenbidea UPV/EHUn ikasitako gazte batek. Ikuspegi interesgarria eta ondo oinarritua eskaintzen du Gehituren jarrera ulertzeko, herri-akusazio gisa, bai eta Saúl Castro Fernández abokatua pro bono egiten ari den lana: ahalegin itzela eta zailtasunez betea, sakon ezagutu eta baloratu beharrekoa.

Deskargatu azterlan osoa, hemen klik eginez.